فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ‌ اسْمُ اللَّـهِ عَلَيْهِ إِن كُنتُم بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ ﴿ سوره انعام -١١٨﴾

و از آنچه نام خدا بر آن گفته شده بخورید (اما از گوشت حیواناتی که به هنگام سر بریدن نام خدا بر آن نمیبرند نخورید)

 ذبح شرعی یا کشتار حلال دام ها

 بیش از 1.8 میلیارد مسلمان در 112 کشور جهان وجود دارند که دام را طبق قواعد خاصی ذبح و گوشت آن را مصرف می نمایند. سلمانان بهنگام کشتار، تمامی مسائل شرعی و غالب مستحبات را رعایت می کنند. آگاهی از چگونگی ذبح و نیز کشتار حلال بر هر فرد مسلمان و یا هر تولید کننده ای که قصد صادرات به کشورهای مسلمان را دارد لازم می باشد. بطوری که با مراجعه به رساله های عملی (توضیح المسائل) مراجع تقلید و نیز دستورالعمل های سازمان دامپزشکی و نیز قواعد بازرسی بر نحوه کشتار می توان اطلاعات دقیق تری کسب نمود. در سرتاسر جهان (به غیر از کشورهای مسلمان) کشتارگاه هایی وجود دارد که مسائل ذبح شرعی را رعایت می کنند از جمله این مراکز MFI در بلژیک و Midamar در امریکا را نام برد. در ذبح شرعی نای حیوان در قسمت گلو به سرعت بریده شده و نیز صبر می کنند تا خون حیوان کاملا از بدن خارج گردد. میزان خروج یک گالن(3.78) به ازای هر 100 پوند (45.4 کیلوگرم) وزن زنده می باشد. خروج خون سبب می شود که مواد مضر، متابولیت ها، توکسین ها و باکتری های زیان آور همراه آن خارج گردند. در خون گیری کامل (bleeding) (خون گیری کامل یک استارت مناسب برای ذبح می باشد عدم خون گیری سبب ظاهر شدن خون در قطعات گوشت و ایجاد منظره نامطلوب می باشد) که تنها 50 درصد از حجم خون بدن دام خارج می شود جلوی مسمومیت، فساد و تلخ گشتن گوشت حیوان گرفته می شود.

مسمومیت آبستنی در گوسفند و بز (Pregnancy Toxemia in Sheep and Goat):

مسمومیت آبستنی(Pregnancy Toxemia) به نام های دیگر مانند کتوز گوسفندی(Ovine Ketosis) بیماری بره های دوقلو (Twin Lamb Disease)،کتوز،کتوز آبستنی (Pregnancy ketosis)  و  فلجی زایمان  (Lambing Paralysis)  معروف است. مسمومیت آبستنی یک ناهنجاری متابولیکی هست و در میش هایی دیده می شود که هفته آخر آبستنی خود را می گذرانند این بیماری از لحاظ بیوشیمیایی با هیپوگلیسمی (پایین بودن قند خون) و کتوز، از لحاظ پاتولوژیکی با کبد چرب و از لحاظ بالینی (کلینیکی) با علایم بیماری مغزی-کبدی  (Hepaticoencephalophaty) همراه است.

این بیماری در تمام نژادها و سنین گوسفند دیده می شود اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان دهنده حساسیت فردی است و گستردگی زیادی دارد ولی شیوع آن پایین است. مرگ و میر ناشی از این بیماری بالا است و درمان اغلب ناموفق می باشد مگر در مواردی که زود بیماری تشخیص داده شود و درمان به سرعت انجام پذیرد.

با توجه به اینکه نام  بیماری بره های دوقلو برای آن پیشنهاد شده است میش های چند قلو آبستن نسبت به تک قلو آبستن بیشتر به آن مبتلا می شوند و میش های چاق به میزان نسبتا کمتری تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند.

 گندیدگی سم در گوسفند و بز

گندیدگی سم در صنعت پرورش گوسفند و بز جزء بیماری های پر هزینه بشمار می رود پرورش دهنده های بیشماری سالانه پول و زمان زیادی را صرف کنترل و درمان این مرض می کنند. اما خوشبختانه این بیماری به کمک مدیریت دقیق و اصولی قابل پیشگیری می باشد.

عوامل گندیدگی سم:

بیماری از طریق دو نوع  باکتری گرم منفی و بی هوازی Fusobacterium necrophorum  و Dichelobacter nodosus  ایجاد می شود. سویه های مختلفی از گونه نودوسوس که در گوسفند و بز اثر گذار هستند می توانند توسط گاو ، اسب و آهو منتقل شوند عمدتا گوسفند ها شدیدتر از بز ها درگیر این بیماری می شوند. باکتری نکتوفروم باعث ایجاد سوختگی و تاول در پا می شود این باکتری بطور طبیعی در روده کوچک گوسفند و بز زندگی می کند و در خاک و فضولات دامی موجود در مراتع و اصطبل یافت می شود عفونت جمع شده در مدفوع دام و لجن از طریق سرما و رطوبت تشدید خواهد شد. گل و کود دامی  باعث تحریک و خراش بافت های بین سمی شده و باکتری نکروفروم بسهولت بافت نرم و خراشیده شده را تحت تاثیر قرار می دهد اما باکتری دوم یعنی باکتری نودوس قادر به زندگی در خاک بمدت 10 الی 14 روز می باشد و در درون بافت سم برای مدت مدیدی می تواند به حیات خود ادامه دهد.

 بهترین ترکیب سنی و جنسی در گله های گوسفند و بز

    مقدمه :

كشور ما از نظر جمعيت دامهاي سبك در رده هاي بالاي جهاني قرارداشته و از آنجائيكه معمولاً گوسفند و بز ، قسمت اعظم تغديه خود را از مراتع دريافت مي دارند ، بعلل گوناگون و از جمله عدم تعادل بين علوفه توليدي مراتع و تعداد دامهاي استفاده كننده از اين منبع غدائي ، روز به روز ميزان فرسايش مراتع افزايش يافته و توليد علوفه آنها كاهش مي يابد .چشم انداز چنين روند تخريب ، جز بياباني شدن عرصه مراتع كشور و نابودي حرفه گله داري نخواهد بود .

براي جلوگيري از اين فاجعه در حال وقوع ، علاوه بر اقداماتي نظير كنترل مراتع ، بازسازي و احياء مراتع در حال تخريب ، ايجاد تعادل بين دام و مرتع و عملياتي نظير آبخوان داري ، آبخيزداري و غيره و آنهم با سرعتي بيش از روند تخريب ، بخش ديگر از اين بازسازي به تغيير در مديريت گله داري كشور مربوط مي گردد كه اين بخش از بازسازي شامل زير بخشـهاي متعددي است كه يكي از آنها تعيين " بهترين تركيب سني و جنسي در گله هاي گوسفند و بز  " مي باشد.

تب خونریزی دهنده کریمه کونگو

امروزه بیماری های مشترک بین انسان و دام یکی از خطرناک ترین، کشنده ترین و شایعترین بیماری های انسان محسوب می شود این بیماری ها سه گرفتاری عمده برای انسان ایجاد می کند.

الف: تهدید سلامت آحاد جامعه و ایجاد بیماری و همه گیری بیماری که در نهایت باعث مرگ انسان ها خواهد شد

ب: اختلال در زنجیره اقتصادی با ایجاد بیماری در حیوانات، کاهش زاد ولد و تولیدات دامی و به هم خوردن زنجیره داد و ستد بین دولت ها.

ج: ایجاد گرفتاری های سیاسی و حیثیت جهانی ملت ها و کاهش مراودات بین المللی

تاریخچه بیماری:

 معیارهای انتخاب نژاد میش در برنامه اصلاح نژاد گوسفند:

الف- سازگاری با محیط تولید:

هر نژادی بسته به نوع آب و هوا و اقلیم و شرایط محیطی که در آن، پرورش یافته معمولا آن نژاد بیشترین سازگاری را با آن نوع آب و هوا و محیط خواهد داشت و بنابراین در موقعیت های جغرافیایی که از نظر شرایط محیطی مشابه شرایط محیطی خاستگاه آن نژاد باشند حیوان بیشترین سازگاری را داشته و بهترین عملکرد را از خود نشان خواهد داد مثلا نژادهای پشم ظریف و گوسفندان مویی (با خاستگاه بیابانی) گزینه های خوبی برای مناطق گرم و خشک هستند که این مناطق از نظر منابع غذایی دچار کمبود هستند اما آنجایی که آب و هوای گرم و مرطوب دارد نژاد بومی سواحل خلیج یا گوسفندان مویی(با خاستگاه گرمسیری) بخاطر تحمل گرمای بالا و مقاومت بالا به انگل ها  گزینه های خوبی می تواند باشد در مناطق سرد و مرطوب که مواد غذایی فراوان است نژادهای گوشتی و نژادهای پشم دراز بسیار مناسب هستند. چونکه نژادهای شیری و نژادهای چندقلوزا معمولا در سیستم های مدیریتی صنعتی و نیمه صنعتی نگهداری می شوند فلذا سازگاری محیطی برای این نژادها دارای اهمیت کمتری می باشد. برخی نژادها با آب و هوای مختلف می توانند خود را وفق بدهند مثلا وقتیکه گوسفندان مویی در اقلیم های سرد تر پرورش داده شوند می توانند با تولید پشم های درازتر و یا تولید پوشش های  ضخیم تر از عهده این مسئله بخوبی برآیند.

 معیار های دسته بندی نژادهای گوسفند:

گاهی بهتر است بجای بررسی تک تک نژادها به تیپ های نژادی توجه شود تیپ نژادی دارای مشخصات مشترک گروهی از نژادها می باشد و در برنامه های اصلاح نژادی، هر یک از نژادهای داخل یک تیپ نژادی می تواند جایگزین نژاد دیگر از همان تیپ شود به چندین روش می توان نژادها را دسته بندی کرد 1- هدف 2- کاربری 3- رنگ صورت 4- نوع الیاف 5 – خصوصیات فیزیکی و عملکردی مختلف

بر اساس هدف پرورش گوسفند:

مفیدترین شیوه دسته بندی نژادهای گوسفندی از طریق هدف اولیه و اصلی پرورش آنها می باشد که شامل اهداف تولید گوشت،پشم و شیر می باشد در حالیکه اکثر نژادهای گوسفندی دومنظوره می باشند (مثلا هم گوشت تولید می کنند و هم پشم) و برخی حتی سه منظوره هستند. پس اگر منظور و هدف شما از پرورش نژادی از گوسفند، تولید و فروش شیر و فرآورده های آن باشد بنابراین نباید یک نژاد گوشتی خریداری کنید هرچند که این نژادها نیز شیر تولید می کنند اما شیر تولیدی آنها درحد کفایت بره های خود بوده و مازاد تولید شیر برای فروش نخواهند داشت و یا اگر هدف اصلی پرورشی شما تولید گوشت باشد نباید یک نژاد پشمی نگهداری کنید اگرچه نژادهای پشمی، گوشت هم تولید می کنند اما کیفیت و مقدار گوشت تولیدی آنها قابل رقابت با نژادهای برتر گوشتی نمی باشد.

 ‌قانون حمايت از توليد دام داخلي                                                           

     13/8/1369

‌ماده واحده - دولت موظف است در راستاي تأمين اهداف برنامه پنجساله توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و به‌منظور حمايت از توليدكنندگان داخلي نسبت به كاهش تدريجي واردات گوشت و خريد دام داخلي با قيمت‌هاي تضميني و احياء مراتع و تأمين علوفه‌مورد نياز اقدام كند، بدين منظور 10% از 170 هزار تن واردات گوشت سال 1369 كسر گرديده و 50% ارز مربوطه با پيشنهاد وزارت كشاورزي صرف‌خريد علوفه، دارو و تجهيزات دامپزشكي و توسعه مجتمع‌هاي كشتارگاهي و 50% باقيمانده ارز را با نرخ رقابتي به واحدهاي صنعتي واگذار و درآمد‌ريالي حاصله را حداكثر ظرف مدت يك ماه جهت خريد دام داخلي (‌عشاير، روستايي، ساير دامداران) در اختيار سازمان گوشت كشور قرار دهد تا با‌همكاري وزارتين جهاد سازندگي و كشاورزي نسبت به خريد دام داخلي در محل اقدام گردد.

 قانون نظام جامع دامپروري كشور

ماده 1ـ حفظ، توسعه و تشويق سرمايه‌گذاري در فعاليتهاي دامپروري، قانونمندكردن و ساماندهي امور مرتبط با دام در جهت حفظ منابع ژنتيكي، افزايش توليد، ايجاد امنيت شغلي، اشتغال زايي و كاربرد فن‌آوريهاي روز در امر پرورش، تغذيه، اصلاح‌نژاد، نگهداري و همچنين ساختمانها و تأسيسات مربوط به اين فعاليتها به موجب اين قانون صورت مي‌گيرد.
ماده2ـ اصطلاحات به كار رفته در اين قانون، داراي تعاريف زير مي‌باشد:
الف ـ نظام جامع دامپروري كشور عبارت است از: مجموعه مقررات، ضوابط، چهارچوب ها، استانداردها و الگوهايي كه براساس آن كلية فعاليتهاي مطالعاتي، طراحي، اجرائي، مديريتي درخصوص پرورش، اصلاح‌نژاد، تغذيه، توليدمثل و زيست فن‌آوري جديد (بيوتكنولوژي) منابع دام در جهت ارتقاء كمي و كيفي توليدات مربوط سامان مي‌يابد.
ب ـ دام به حيواناتي (شامل چهارپايان، پرندگان، آبزيان و حشرات) اطلاق مي‌گردد كه براي امور تغذية انسان و يا تغذية دام و فعاليتهاي اقتصادي، توليدي، آزمايشگاهي، ورزشي و تفريحي، توليد، نگهداري و پرورش داده مي‌شوند.
ج ـ دامپروري به علم و فن مديريت در پرورش، تغذيه و اصلاح‌نژاد دام به منظور دستيابي به استانداردهاي ملي و بين‌المللي اطلاق مي‌گردد.
د ـ دامداري به محل توليد، پرورش و نگهداري انواع دام اطلاق مي‌گردد.

 آيين‌‌نامه اجرايي ماده (10) قانون نظام جامع دامپروري كشور

شماره 83379/ت45910ك                                 21/04/1390
                                         21/4/1390

وزارت بازرگاني ـ وزارت جهاد كشاورزي
وزيران عضو كميسيون علمي،تحقيقاتي و فناوري بنا به پيشنهاد شماره 37194/020 مورخ 14/9/1389 وزارت جهاد كشاورزي و به استناد تبصره (3) ماده (10) قانون نظام جامع دامپروري كشور ـ مصوب 1388ـ و با رعايت تصويب‌نامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/10/1386 آيين‌نامه اجرايي ماده ياد شده را به شرح زير تصويب نمودند: